Yaygın Gelişimsel Bozukluklar

Yaygın Gelişimsel Bozukluklar (YGB) terimi; toplumsal etkileşim, duygusal karşılıklılık, sözel ve sözel olmayan iletişim ve sembolik oyun alanlarında var olan güçlüklerle karakterize bir grup bozukluğu kapsayan şemsiye bir terimdir. Yaygın gelişimsel bozukluk tanıları; sosyal etkileşim, iletişim ve sınırlı ve tekrarlayıcı davranışlar olmak üzere üç alanda hafiften ağıra değişen düzeylerde yetersizlik ve bozulmanın görüldüğü durumları tanımlar.

Otizm spektrumunun herhangi bir noktasında yer alan her birey kendine özgü bir klinik görünüme sahiptir ama aynı zamanda spektrumun farklı noktalarındaki diğer bireylerle ortak özellikler taşır. Otizm; ihtiyaçları, güçlü yanları ve zorlukları birbirinden farklı çeşitli bireyleri içeren oldukça geniş bir yelpazedir

Otizm spektrum bozukluğu kendini tekrarlayan karakteristik davranışlarla belli eden, genellikle yaşamın ilk yıllarında ortaya çıkan, sosyal iletişimde zorluklara yol açabilen karmaşık bir                  nöro-gelişimsel bozukluktur. Spektrum terimi farklı bireylerde belirtilerin, becerilerin ve problem davranışların farklı derecelerde görülmesinden gelir. Bazı otizmli çocuklar ve yetişkinler günlük yaşama daha rahat karışabilirken bazıları daha fazla desteğe ihtiyaç duyabilir.

Otizm bütün sosyoekonomik kesimlerde ve bütün toplumlarda görülebilir ancak genellikle erkek çocuklarda kız çocuklarından daha sık görülür.

Otizmin Belirtileri Nelerdir?

• Otizmli bireyler genellikle sosyal, duygusal beceriler ile iletişim becerilerinde problemler yaşayabilirler.
• Bazı davranışları sürekli tekrarlayıp, günlük rutinlerini değiştirmek istemeyebilirler.
• Göz kontağı kurmazlar ya da çok kısa sureli kurarlar.
• Jest ve mimikler kullanılmaz.
• Başkalarının duygularını anlamakta ya da kendi duygularını ifade etmekte zorlanırlar.
• İlgilendikleri şeyleri işaret etmezler, mesela havada gecen bir uçağı işaret etmezler, ya da başkalarının ilgilendikleri şeyler onların ilgisini çekmeyebilir.
• Diğer kişilerle etkileşim kurmakta zorlanırlar ya da hiç ilgilenmezler.
• Eskiden edindikleri becerileri kaybedebilirler, mesela eskiden kullandıkları kelimeleri artık kullanmayabilirler.
• Kucağa alınmaktan, kendisine sarılınılmasından hoşlanmayabilirler.
• Bazı otizmli bireyler başkalarıyla çok ilgili olabilir ama nasıl iletişim kuracağını bilemeyebilirler.
• Bazı kelimeleri ya da cümleleri sürekli tekrarlayabilirler ya da bu kelimeleri, cümleleri normal konuşma yerine kullanabilirler.

Neler Yapabiliriz?

Otizmli çocuklara yönelik müdahaleler ne kadar erken başlarsa ve ne kadar yoğun olursa, müdahalelerin sonuçları da o derece yüz güldürücü olmaktadır.

Otizmi kabul etmek her ne kadar zor olsa da erken teşhis ile eğitime başlamak çocuğun ileriki yıllardaki gelişimi için çok önemlidir. Özel eğitime ne kadar erken başlanırsa o kadar çok yol kat edilir.

Uygulamalı davranış analizi (UDA) otizmli bireylerin eğitiminde yaygın olarak kullanılır ve basarisi bilimsel açıdan yapılan araştırmalarla kanıtlanmıştır.

Terapi süreci, uygulamalı davranış analizinin yani sıra dil konuşma terapisi, floortime terapisi, ergoterapi ve duyu bütünleme terapileri ile desteklenmelidir.

Bu konuyla ilgili daha çok bilgi için Önem Özel Eğitim ve Rehabilitasyon merkezimizden bilgi alabilirsiniz.

Fatma Neşe Taşkıran

Özel Eğitim Öğretmeni