ACT (Acceptance and Commitment Therapy)

İnsan psikolojisi, tüm zamanlarda araştırmacılar için ilgi konusu olmuştur. Beden, bedensel duyumlarla kendini açığa vuran duygular, düşünceler ve davranışlar bizleri oluşturan farklı yönlerimizdir. Nice bilimsel çalışmalarda dile getirildiği üzere insan, biyopsikososyal bir varlıktır ve bunların her birine yapılan vurgu çok yönlü olduğunun destekleyici bir ifadesidir. İnsan biyolojik bir varlıktır; doğadan ayrı düşünülemez. İnsan maneviyata sahip bir varlıktır; bedeni gibi ruhu da vardır ve bunların sağlığını koruma sorumluluğunu üstlenmiştir ve en nihayetinde insan sosyal bir varlıktır; diğerleri ile iletişim kurma ihtiyacındadır. İşte tüm bunlar insanın çok yönlü olduğunu açıklamaktadır. Ancak bu açıklama, insanın çok yönlü doğasını anlatmakta ancak küçük bir nokta olabilir. Strohsahl, Robinson ve Gustavson’un (2019), insan hakkında bilmediklerimiz ile ulaştıklarımızı seve seve değişebiliriz derken henüz keşfedilmemiş ne çok yanımıza vurgu yaptıklarını açıkça anlayabiliriz.

İnsan çok yönlü bir varlık derken mutluluk arayışı ile acıya maruz kalma sürecini de bu duruma dâhil edebiliriz. İnsanlık ne kadar haz verici duyguların peşinden koşsa da, acı da yaşamımızın kaçınılmaz bir parçasıdır. Sevilen birinin kaybı, feci bir trafik kazası, ayrılma, boşanma, afetler, özel gereksinimli birey veya onun ebeveyni olma vs. durumlara hayatımızın belli evrelerinde mutlaka tanık oluruz. Günümüz psikoterapi ekollerinin aksine acıyı reddetmek ya da uzaklaştırmak dışında farklı alternatifler de vardır. İşte burada ele alınacak yaklaşım, acıyı değiştirmek ile ilgili değil, acı ile ilişkimizi değiştirmeyi olanaklı kılacak bir yaklaşımdır (Atalay, 2019). Kabul ve kararlılık terapisinin özü, kişinin kontrolü dışındakileri kabul etmesi ve hayatını daha anlamlı hale getirecek davranışları sürdürmede kararlı olmasıdır (Harris, 2019). Bilhassa özel eğitim merkezlerine gelen bireyler ve aileleri ile kabul tutumunun çalışılması hayati önem taşımaktadır. Bu noktada danışanlara kazandırılacak beceriler şunlardır:

• Kabul
• Bilişsel Ayrışma
• Bağlamsal Benlik
• An ile Temas
• Değerler ile Temas Etme
• Değerler Doğrultusunda Eylemler

Tüm bu becerilerin kazanılması yoluyla kişinin davranış repertuvarı genişleyecek ve anlamlı bir hayat yolunda yürümesi kolaylaşacaktır.